Το Ηρώον του Ηρακλείου και ιστορίες πικρές για τα άτυχα κτίρια και τις σκόπιμες (πλην όχι απαραίτητες) κατεδαφίσεις...

Έχω δηλώσει ήδη δημόσια ότι αν επιχειρήσουν να γκρεμίσουν το ΗΡΩΟΝ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ, θα ξαπλώσω καταμεσής του δρόμου μπροστά στις τσάπες και μακάρι να βρεθούν όσοι συμπολίτες μου σήμερα διαμαρτύρονται για τη μη κήρυξή του ως μνημείου και την επικείμενη κατεδαφιση, να ξαπλώσουν κι αυτοί αντί να καθήσουν απαθείς να παρακολουθούν μια ακόμα καταστροφή της ιστορίας μας. 

"Δευτέρα, 24 Μαΐου 2010

ΤΟ ΥΠ.ΠΟ.Τ. ΓΚΡΕΜΙΖΕΙ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ!

Πάρκινγκ καταβροχθίζει το Ηρώον του Ηρακλείου Κρήτης

Ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων εκφράζει την αντίθεση του στη διαιώνιση της ολιγωρίας και της αδιαφάνειας, που διέπουν συχνά ακόμα και σήμερα τη λειτουργία των Υπηρεσιών του ΥΠ.ΠΟ.Τ., παρά την πρόσφατη αλλαγή της Κυβέρνησης και της πολιτικής ηγεσίας του. Οι απαράδεκτες αυτές πρακτικές κάνουν την εμφάνισή τους, με αφορμή αυτή τη φορά την τύχη του Ηρώου του Ηρακλείου Κρήτης.

Το Ηρώον της πόλης του Ηρακλείου στην Πλατεία Ελευθερίας θεμελιώθηκε το 1930, σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε στη Νομαρχία από το Δήμο Ηρακλείου. Αφορμή της θεμελίωσής του υπήρξε ο εορτασμός της Εκατονταετηρίδας από την Εθνική Παλιγγενεσία, που εορτάστηκε σε ολόκληρη τη Ελλάδα.

Βασίστηκε στην ιδέα του Εφόρου Αρχαιοτήτων Σπυρ. Μαρινάτου και σε σχέδια του αρχιτέκτονα και μηχανικού του Δήμου Ηρακλείου, Δημήτρη Κυριακού, τα οποία εγκρίθηκαν ομόφωνα από την Τοπική Επιτροπή Εορτασμού, που συστάθηκε από τη Νομαρχία Ηρακλείου και αποτελούνταν από προσωπικότητες της εποχής. Σχεδιάστηκε με γραμμές και αναλογίες της μινωικής αρχιτεκτονικής, όπως αυτή γινόταν τότε γνωστή από τις ανασκαφές και τις αναστηλώσεις του Έβανς στο ανάκτορο της Κνωσού, που ολοκληρώνονταν εκείνα ακριβώς τα χρόνια.

Ακολούθησε αρχιτεκτονικά τον τύπο του Μινωικού Μεγάρου, με πρόστωο από δύο κίονες, το οποίο οδηγούσε στην κυρίως αίθουσα, και απέδιδε ανακτορικού χαρακτήρα τριμερές ιερό, με ιερά θρανία και θρόνο στο εσωτερικό. Η ανέγερσή του χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από δημόσιους εράνους στους οποίους συμμετείχαν οι δήμοι και οι κοινότητες, σύλλογοι, σωματεία εργαζομένων και απλοί ιδιώτες.

Αποτέλεσε για χρόνια το κύριο Ηρώον της πόλης, στις εκδηλώσεις των εορτασμών της Εθνικής Επετείου της 25ης Μαρτίου του 1821, ενώ παράλληλα λειτούργησε ως το πρώτο Ιστορικό-Εθνολογικό Μουσείο της Κρήτης, ανοιχτό στο κοινό, με ενθυμήματα και κειμήλια των Κρητικών Επαναστάσεων.

Λεηλατήθηκε και εγκαταλείφθηκε οριστικά το Μάιο του 1941, κατά την κατάληψη της πόλης από τους Γερμανούς. Στην Κατοχή, από τα θραύσματα βόμβας που εξερράγη στον περιβάλλοντα χώρο του, το Ηρώον υπέστη σοβαρές ζημιές, οι οποίες διακρίνονται και σήμερα στον ανατολικό τοίχο του.

Ύστερα από δικαστικούς αγώνες, που ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’50 και ολοκληρώθηκαν πρόσφατα, ο χώρος που είχε διατεθεί το 1930 από τον Δήμο Ηρακλείου στη Νομαρχία για να χτιστεί το Ηρώο, αποδόθηκε σε ιδιώτες. Τότε ξεκίνησαν τα αιτήματα των φερόμενων ιδιοκτητών του χώρου για την κατεδάφιση του μνημείου και την ανέγερση νέας οικοδομής, παρά τη ρητή επισήμανση, από το 1936, όλων των σχεδίων πόλης του Ηρακλείου, που χαρακτηρίζουν τον χώρο ως κοινόχρηστο και αδόμητο. Αυτονόητο είναι βέβαια πως το ακίνητο έχει αποκτήσει στο μεταξύ μεγάλη οικονομική αξία, ευρισκόμενο στην καρδιά της πόλης και τα συμφέροντα που διακυβεύονται είναι τεράστια. Εδώ και 10 χρόνια ο περιβάλλων χώρος του μνημείου λειτουργεί ως πάρκινγκ, που εκμεταλλεύονται οι φερόμενοι ιδιοκτήτες!

Το 2004 η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Κρήτης εισηγήθηκε προς το Υπουργείο Πολιτισμού την κήρυξη του Ηρώου ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου. Αντίστοιχη εισήγηση είχε υποβάλει προς τους αρμόδιους φορείς και ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Νομού Ηρακλείου. Το 2006 το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων απέρριψε την εισήγηση της αρμόδιας Εφορίας ψηφίζοντας ομόφωνα (!) ότι το Ηρώο «δεν αποτελεί κτίριο με αξιόλογα αρχιτεκτονικά, μορφολογικά, καλλιτεχνικά ή ιστορικά στοιχεία και, επομένως, δεν πληροί τις αυξημένες προϋποθέσεις, οι οποίες τίθενται από το άρθρο 6, παρ.1γ του Ν.3028/2002».

Από τότε έχουν μεσολαβήσει νέες εισηγήσεις για την κήρυξη του Ηρώου, από το Τμήμα Ανατολικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, την Επιτροπή Αρχιτεκτονικού Ελέγχου της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ηρακλείου και την 13η Εφορία Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, η οποία, μάλιστα, έχει διευκρινίσει ότι, ακόμα και σε περίπτωση κατεδάφισης, δεν θα χορηγήσει άδεια ανέγερσης νέας οικοδομής, καθώς ο χώρος του Ηρώου αποτελεί μέρος τής Βενετικής οχύρωσης του Ηρακλείου. Παράλληλα, έξι τοπικοί Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ με ερωτήσεις προς τον τότε Υπουργό Πολιτισμού κ. Σαμαρά έχουν αξιώσει την προστασία του Ηρώου. Ωστόσο, οι πιέσεις των φερόμενων ιδιοκτητών εντάθηκαν, με αποκορύφωμα την δικαστική διένεξη με υπαλλήλους της Πολεοδομίας του Δήμου Ηρακλείου, ύστερα από την άρνηση των δευτέρων να εκδώσουν άδεια κατεδάφισης του μνημείου.

Τον Αύγουστο του 2009 το Παράρτημα Κρήτης του Συλλόγου Εκτάκτων Αρχαιολόγων διαβίβασε στην Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Κρήτης επιστημονική εργασία του αρχαιολόγου Γ. Τζωράκη για την ιστορία του Ηρώου, αξιώνοντας την άμεση κήρυξή του ως διατηρητέου μνημείου, καθώς συγκεντρώνει όλες τις προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος:

1)Σχεδιάστηκε από τον Αρχιτέκτονα Δ. Κυριακό που λάμπρυνε την πόλη με σπουδαία κτήρια, πολλά από τα οποία είναι ήδη διατηρητέα.

2) Αποτελεί το τελευταίο εναπομείναν στο Ηράκλειο δημόσιο κτήριο νέο-μινωικού ρυθμού, ο οποίος, αν και δεν επικράτησε, εμφανίστηκε με πολλά και αξιόλογα παραδείγματα στην Κρήτη κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι.

3) Η ανέγερσή του χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από δημοσίους εράνους.

4) Αποτέλεσε για πολλά χρόνια το κύριο Ηρώον της πόλης.

5) Λειτούργησε ως το πρώτο Ιστορικό –Εθνολογικό Μουσείο της Κρήτης, όπου φυλάσσονταν ιστορικά κειμήλια των κρητικών Επαναστάσεων.

6) Παρά τη βραχύβια λειτουργία του, είναι συνδεδεμένο με την ιστορική μνήμη της πόλης, ως το πρώτο Ιστορικό Μουσείο της Κρήτης, το οποίο θυμούνται οι παλαιότεροι Ηρακλειώτες που ως μαθητές το επισκέπτονταν με τα σχολεία τους.

Μετά το αίτημα του Συλλόγου μας, το Σεπτέμβριο του 2009, η αρμόδια Υπηρεσία υπέβαλλε ξανά, πλήρως επικαιροποιημένο, το φάκελο του Ηρώου προς την Κεντρική Υπηρεσία Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς με αίτημα την επαναξιολόγηση του Ηρώου από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων.

Οι αιφνιδιασμοί όμως του ΥΠ.ΠΟ.Τ δεν τελειώνουν εδώ: Πριν λίγες ημέρες του 2010 η Διεύθυνση Νεώτερης και Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς κοινοποίησε στην τοπική Εφορεία την υπ. αρ. 85916π.ε/2170 απόφασή της να ΜΗΝ διαβιβάσει τον επικαιροποιημένο φάκελο του Ηρώου στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, επειδή, κατά τη γνώμη της Υπηρεσίας, δεν υπάρχει επαρκής αιτιολογία για την επαναξιολόγηση του μνημείου!!

Εμμένει λοιπόν στην απόφαση του 2006 για τη μη κήρυξη του Ηρώου, η οποία βασίστηκε σε έναν ανεπαρκή φάκελο, που δεν περιλάμβανε τότε τις απαιτούμενες από το νόμο απόψεις των τοπικών φορέων και παρεμποδίζει την επαναξιολόγηση του Ηρώου, από το αρμόδιο Κεντρικό Συμβούλιο, παραβλέποντας, απροκάλυπτα, τόσο τα νέα ιστορικά στοιχεία που προστέθηκαν στον νέο φάκελο, όσο και τις απόψεις του συνόλου σχεδόν των τοπικών φορέων, που αξιώνουν την προστασία του Ηρώου! Εμμένει στην απόφαση του 2006, η οποία θα επιτρέψει την κατεδάφιση του μνημείου! Και για την απόφασή αυτή, η εν λόγω Υπηρεσία χρεώνει την ευθύνη στον Υπουργό Πολιτισμού!

Ως Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων θέλουμε να πιστεύουμε πως αυτό δεν ισχύει! Θέλουμε να πιστεύουμε πως η πολιτική ηγεσία του ΥΠ.ΠΟ.Τ θέτει ως προτεραιότητα την προστασία των μνημείων, πέραν και πάνω από τα όποια συμφέροντα. Εκφράζουμε την αντίθεσή μας στην αστήρικτη αυτή απόφαση της Διεύθυνση Νεώτερης και Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς, αντιδρώντας σε πρακτικές που εξυπηρετούν άλλες σκοπιμότητες, οι οποίες αντιβαίνουν στο καθήκον της, που είναι ΜΟΝΟ η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων εκφράζει επίσης τη συμπαράστασή του προς τους υπαλλήλους της Πολεοδομίας, που με προσωπικό κόστος προστατεύουν την Ιστορία της πόλης τους.

Το Ελληνικό κράτος δεν έχει πια την πολυτέλεια να γκρεμίζει μνημεία!

Για το Δ.Σ. του Σ.ΕΚ.Α.

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Χριστίνα Θεοδωροπούλου Παναγιώτης Κουτής"

(Αποσπάσματα από το Αναδημοσίευση από το άρθρο του κ. Γιώργου Α. Τζωράκη στην εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ του Ηρακλείου, 1/12/2009. )

"Επίκαιρο, δυστυχώς, για μια ακόμα φορά, το θέμα της κατεδάφισης των παλαιών κτηρίων της πόλης μας, δίνει μια καλή αφορμή για την αφήγηση της ιστορίας ενός ακόμα μνημείου, άγνωστου, μάλλον, στους πολλούς. Πρόκειται για το Ηρώον του Ηρακλείου στην Πλατεία Ελευθερίας, ανάμεσα στις οδούς Βίγλας και Πεδιάδος, του μοναδικού σωζόμενου δημόσιου κτηρίου μινωικής αρχιτεκτονικής στο Ηράκλειο, που παρά την αποκαρδιωτική του σήμερα εικόνα, γνώρισε κάποτε ημέρες δόξας.

Το Ηρώο κατασκευάστηκε το 1930 από τη Νομαρχία Ηρακλείου, στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της Ελλάδας και τη σύσταση του Ελληνικού Κράτους. Η σχετική εγκύκλιος της Κυβέρνησης Βενιζέλου, εκτός από τον κεντρικό εορτασμό στην Αθήνα, υπαγόρευε τη διοργάνωση εκδηλώσεων τοπικού χαρακτήρα σε κάθε μεγάλη πόλη, και την ανέγερση «έργων αναμνηστικών αξίων λόγου», που θα αποτελούσαν το επίκεντρο των εορτών.

O τότε Νομάρχης Ηρακλείου Εμμ. Λυδάκης συνέστησε πολυμελή επιτροπή προσωπικοτήτων, την Επιτροπή Εκατονταετηρίδας, επιφορτισμένη με την ευθύνη της διοργάνωσης των εορτών και μια τις πρώτες αποφάσεις της ήταν η ανέγερση «Ηρώου υπέρ των Κρητών Αγωνιστών». Η μελέτη του έργου ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα και αρχιμηχανικό, τότε, του Δήμου Ηρακλείου Δημ. Κυριακό, έναν αρχιτέκτονα που έχει αφήσει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην πόλη..."
"Η Επιτροπή Εκατονταετηρίδας είχε προβλέψει μάλιστα και την αρχιτεκτονική μορφή του Ηρώου, το οποίο θα ακολουθούσε «ρυθμό μινωικό», σε μια συμβολική απόπειρα σύνδεσης των επιμέρους περιόδων της Κρητικής ιστορίας. Την εποπτεία της ανέγερσης του μνημείου ανέλαβε 4μελής επιτροπή, αποτελούμενη από τον Κυριακό, το Νομάρχη Εμμ. Λυδάκη, το Δήμαρχο Ανδρέα Παπαδόπουλο, και το Διευθυντή του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου Σπυρίδωνα Μαρινάτο. Την 19η Ιουνίου 1930 το Δημοτικό Συμβούλιο Ηρακλείου, ύστερα από σχετική αίτηση της Επιτροπής, ενέκρινε «όπως διατεθεί χώρος παρά την Πλατείαν Ελευθερίας και εις θέσιν Ντιγλή Περβόλι, προς ανέγερσιν του επί ταις Εορταίς της Εκατονταετηρίδος Ηρώου του Νομού Ηρακλείου».
Το κτίσμα είχε διαστάσεις 12 Χ 9,30 μ. και αντέγραφε αρχιτεκτονικά τον τύπο του Μινωικού Μεγάρου. Αποτελούνταν από μια εξωτερική κιονοστοιχία με δύο ερυθρούς κίονες που δημιουργούσαν ανοιχτή στοά, η οποία οδηγούσε στον κυρίως χώρο. Συμβολικά απέδιδε ανακτορικού τύπου μινωικό ιερό. Όπως, συχνά, και στα μινωικά ιερά, οι εσωτερικοί τοίχοι του Ηρώου περιτρέχονταν από χτιστά πεζούλια, τα θρανία, δηλωτικά και αυτά του λατρευτικού χαρακτήρα του χώρου, και το αντίγραφο ενός μινωικού θρόνου, στο βάθος, συμβόλιζε τη διαρκή παρουσία της αδιόρατης Θεότητος. Η πρόσοψη του Ηρώου επιστεφόταν από επάλληλα ζεύγη κεράτων καθοσιώσεως, τα ιερότερα σύμβολα του μινωικού κόσμου, που συμβόλιζαν εδώ ικετίριους βραχίονες, σε μια αδιάκοπη επίκληση στο Θείον. Στην οροφή του μνημείου, η ενότητα της επίπεδης στέγης διασπάστηκε από υπερυψωμένους φωταγωγούς, που επέτρεπαν τον φυσικό φωτισμό του χώρου, όπως είχαν διδάξει οι Μινωίτες ήδη από την 2η χιλιετία π.Χ. Κατά το πρότυπο, πάλι, των μινωικών μνημειακών κτιρίων, η λίθινη τοιχοποιία ενισχύθηκε με ξυλοδεσιές που αναπαραστάθηκαν με μπετόν, σύμφωνα με την τεχνική που είχε εισαγάγει ο Evans στο ανάκτορο της Κνωσού. Ολόκληρο το υπερυψωμένο ισόγειο μνημείο στηρίχτηκε σε χαμηλό ημιυπόγειο θάλαμο, με είσοδο κάτω από το πρόπυλο, σε ένα επιχειρούμενο συμβολισμό των πρωτοχριστιανικών κρυπτών.

Ο καινοφανής, σήμερα, «μινωικός ρυθμός» στον σχεδιασμό του Ηρώου, βρίσκει και μια πρακτική ερμηνεία στην επισήμανση του Νομάρχη Εμμ. Λυδάκη ότι απέβλεπε στο «να προσελκύσει την προσοχή των ξένων των διερχομένων εκείθεν προς επίσκεψιν των αρχαιοτήτων της Κνωσσού». Βρισκόμαστε, άλλωστε, στις αρχές της δεκαετίας του ʼ30, τότε που τουρισμός στην Κρήτη ήταν ανύπαρκτος και οι αφίξεις των ξένων αποτελούσαν σημαντικό γεγονός, μνημονευόμενο στον τοπικό τύπο κάτω από τον τίτλο «Αφίξεις περιηγητών». Είναι βέβαιο, όμως, πως το σχέδιο του Ηρώου προτάθηκε από τον Σπ. Μαρινάτο, τον τότε Διευθυντή του Μουσείου Ηρακλείου και Έφορο των Αρχαιοτήτων, σε μια εποχή που οι αρχαιολόγοι διαδραμάτιζαν καίριο ρόλο στα πολιτιστικά πράγματα του τόπου. Ήταν, άλλωστε, και η εποχή του “Παμμινωισμού”, του ρεύματος της προϊστορικής αρχαιολογίας που τοποθετούσε, -χωρίς να λείπει και η υπερβολή- τη μινωική Κρήτη στην κορυφή των πολιτισμών του Αιγαίου. Σίγουρα πάντως ήταν τα χρόνια της μεγάλης ανάδειξης της μνημειακής αρχιτεκτονικής της μινωικής Κρήτης, η οποία, με τις αναστηλώσεις του Evans στην Κνωσό, ετύγχανε της μεγαλύτερης δυνατής προβολής και αναγνωρισιμότητας. Η δημιουργία μνημείων μινωικής αρχιτεκτονικής, δεν ξένιζε, άλλωστε, εκείνα τα χρόνια, δεδομένης της περιορισμένης ανάπτυξης ενός «νέο-μινωικού»αρχιτεκτονικού ρυθμού, που, αν και τελικά δεν επικράτησε, είχε, ωστόσο, αρχίσει να εξελίσσεται, από τα πρώτα χρόνια της ανακάλυψης των μινωικών ανακτόρων..."

"Ως ημερομηνία έναρξης του διήμερου εορτασμού της εκατονταετηρίδας στο Ηράκλειο ορίζεται η 5η Οκτωβρίου 1930. Περιλαμβάνει δοξολογία, παρελάσεις, πανηγυρικούς λόγους, επιμνημόσυνες δεήσεις, καταθέσεις στεφάνων, κ.α. Την κυβέρνηση εκπροσωπούν ο Υπουργός Στρατιωτικών Θ. Σοφούλης και ο Πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Εορτασμού Εκατονταετηρίδος Ιω. Δαμβέργης, μαζί με μεγάλο αριθμό αξιωματικών του ναυτικού και των ευζώνων. Συμμετέχουν επίσης εκπρόσωποι ξένων κρατών, συλλόγων, και πλήθος δημοσιογράφων από την Αθήνα. Στην πόλη του Ηρακλείου έχουν συρρεύσει χιλιάδες κάτοικοι από ολόκληρο το Νομό Ηρακλείου αλλά και από τους γύρω νομούς.
Τα αποκαλυπτήρια του Ηρώου προγραμματίστηκαν στις 4 μ.μ., κατά την πρώτη ημέρα των εορτασμών. Οι θρυλικότεροι από τους εν ζωή τότε αγωνιστές των κρητικών επαναστάσεων, «προσερχόμενοι με την Κρητικήν στολήν των και την πανοπλίαν των», παρέστησαν ως τιμητική φρουρά του νέου μνημείου. Ο τύπος των ημερών σημειώνει με δέος την παρουσία των Ιω. Αϊνικολιώτη, Καπετάν Χατζομιχάλη, Γιάννη Πολυξίγκη, Καραντινού, Γ. Κοκκινάκη, Απ. Τσαπάκη, Εμμ. Μπιζαράκη, Ματθ. Ζαχαριάδη, Γ. Σισμινάκη, Γ. Ξύδη, Εμμ. Κοντή, Μύρ. Καραγιαννάκη, Γ. Πατσιδιανού «και άλλων γνωστών και άγνωστων από την χορείαν των παλαιών αγωνιστών του 1866 και εντεύθεν..."

"Η οικονομική δυσπραγία της εποχής επέβαλε την διʼ εράνων ανέγερση του Ηρώου. Σχετικές εκκλήσεις της Επιτροπής Εκατονταετηρίδας και της Νομαρχίας Ηρακλείου προς τους Δήμους, τις Κοινότητες, τα Επιμελητήρια, τα Σωματεία, τα Ιδρύματα, τους Συνεταιρισμούς, αλλά και τους κατοίκους του νομού, ζητούσαν την οικονομική ενίσχυση της Επιτροπής. Οι εκκλήσεις εισακούστηκαν, δημιουργώντας μια ασυνήθιστη, για τα σημερινά δεδομένα, άμιλλα μεταξύ φορέων και κατοίκων για τη συγκέντρωση χρημάτων, τις χορηγίες των οποίων η Επιτροπή κοινοποιούσε κάθε φορά δια του τύπου, κάτω από τον τίτλο «Υπέρ Ηρώου» ή «Υπέρ Εκατονταετηρίδος». Από ένα πρόχειρο υπολογισμό των δημοσιευμένων χορηγιών και με δεδομένο ότι ο προϋπολογισμός του Ηρώου ανήλθε στις 200 χιλιάδες δρχ., διαπιστώνεται πως το έργο χρηματοδοτήθηκε σχεδόν εξολοκλήρου από εράνους. Την διʼ εράνων ανέγερση του Ηρώου επιβεβαίωσε, σε παρέμβασή του στον τύπο και ο ίδιος ο αρχιτέκτονας του μνημείου, ο οποίος προανήγγειλε την τοποθέτηση στο χώρο του Ηρώου ειδικών στηλών, όπου θα αναγράφονταν «αι κοινότητες αι οποίαι συνετέλεσαν εις την ανέγερσιν του έργου».
Στα άμεσα σχέδια του Κυριακού ήταν η μετατροπή του Ηρώου σε Ιστορικό-Εθνολογικό Μουσείο της Κρήτης, με την επέκταση του υφιστάμενου κτίσματος. «Το σημερινό λοιπόν Ηρώον θα είναι μόνον είσοδος προς το Ναόν-Μουσείον, όπου θα είναι αναρτημένα οι εικόνες, τα όπλα και εν γένει τα αντικείμενα εκάστου ήρωος». Το όραμα αυτό πιθανώς επηρεάστηκε και πάλι από τον Έφορο Αρχαιοτήτων Μαρινάτο, ο οποίος κατά τη διάρκεια των εορτών είχε διαμορφώσει ειδική αίθουσα στο Μουσείο Ηρακλείου, όπου συγκέντρωνε και εξέθετε κειμήλια της επανάστασης. Ωστόσο, η επέκταση αυτή δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Οι λόγοι που προβάλλουν ως προφανείς είναι αναμφίβολα οι οικονομικοί, δεδομένης της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης με το κραχ του 1929, από τα οποία δεν ξέφευγε βέβαια η Κρήτη και το Ηράκλειο. Από την ίδρυσή του και για τα επόμενα χρόνια το μνημείο αποτελούσε, πάντως, το κύριο Ηρώο του Ηρακλείου, στους εορτασμούς των ιστορικών επετείων, με τελετές που περιλάμβαναν πανηγυρικούς λόγους, κατάθεση στεφάνων και απόδοση στρατιωτικών τιμών.

Εκτός από τη λειτουργία του στις εθνικές εορτές το Ηρώον είχε την ίδια εποχή και παράλληλη χρήση. Μέσα στο Ηρώο, που ήταν επισκέψιμο και εκτός εορτών, φυλάσσονταν, κάποια από τα αναθήματα και τα πολεμικά κειμήλια, που είχαν προσκομίσει στο Αρχαιολογικό Μουσείο οι απόγονοι των Κρητών αγωνιστών, κατά τους εορτασμούς της Εκατονταετηρίδας. Την ευθύνη του χώρου είχε ο φύλακας Γ. Σαριδάκης. Σύμφωνα με μαρτυρίες, στους τοίχους του Ηρώου ήταν αναρτημένοι πίνακες με πορτραίτα αγωνιστών και διάφορες σημαίες και λάβαρα. Βέβαιη είναι και η ύπαρξη άλλων ενθυμημάτων, όπως η τιμητική πλάκα του Ιω. Δαμβέργη που προαναφέρθηκε, ή ένας αναμνηστικός πίνακας με τα ιστορικά γεγονότα και τις βιογραφίες των παλαιμάχων αγωνιστών του Κρουσώνα που, όπως αναφέρει ο τύπος των ημερών των εορτασμών, κατατέθηκε από τον «Σύλλογο Εφέδρων Κρουσανιωτών», αντί στεφάνου, στο Ηρώο. Υπάρχουν, όμως, και άλλα στοιχεία για τα φυλασσόμενα κειμήλια στο Ηρώο: Σε αναδημοσίευση φύλλου της εφημ. Ίδη του 1937 στην εφημ. Πατρίς, με αφορμή αφιέρωμα στο Οπλαρχηγό Τσαγκαραντώνη (Αντ. Ξενάκη) στις 10/8/2006, δίνεται η πληροφορία ότι η σημαία του Καπετάν Τσαγκαραντώνη «βρίσκεται σήμερα κατατεθειμένη στο Ηρώο Ηρακλείου». Η ύπαρξη της ιστορικής σημαίας, μαζί με άλλα αντικείμενα του Τσαγκαραντώνη στο Ηρώο, επιβεβαιώνεται από τους απογόνους του Ήρωα, Παναγιώτη και Γιάννη Δασκαλάκη..."


"Εξάλλου, σε δημοσίευμα στην εφημ. Τόλμη στις 27/08/2004, του Μαν. Δεδελετάκη, που αντιτασσόταν στο πιθανό, -από τότε-, ενδεχόμενο της κατεδάφισης του μνημείου, έχουμε λεπτομερή περιγραφή του εσωτερικού του Ηρώου. Ο Δεδελετάκης θυμάται τα μαθητικά του χρόνια, το 1938, και τις εκπαιδευτικές εκδρομές στο Ηρώο με τη δασκάλα του Γεωργία Παπαδάκη – Δανδουλάκη, για να διδαχθούν την τοπική ιστορία. Θυμάται στο κέντρο μια μεγάλη βιτρίνα, στρωμένη με βελούδο, που περιείχε ένα μαυρισμένο κρανίο,- του Κόρακα, τους έλεγε η δασκάλα-, ένα δάφνινο στεφάνι, κρητικά μαχαίρια, πιστόλια, κι ένα τουφέκι, μαζί με ένα κόκκινο σκούφο και μια κρητική φορεσιά. Γύρω από τη μεγάλη βιτρίνα, θυμάται πολλές ακόμα μικρότερες, που φιλοξενούσαν κρανία και όπλα άλλων αγωνιστών. Στους τοίχους της αίθουσας, θυμάται πορτραίτα αγωνιστών, μαζί με πολεμικά λάβαρα και σημαίες, μαυρισμένες από το χρόνο και χιλιοτρυπημένες από τις μάχες, μαζί με δάφνινα στεφάνια, και πολλά όπλα και γιαταγάνια με ασημένια σκαλίσματα στις λαβές. Όλες οι παραπάνω πληροφορίες και αντίστοιχες μαρτυρίες παλαιότερων συμπολιτών μας, όπως η κα Παρή Κάβου, και ο κ. Μανόλης Σαριδάκης, πιστοποιούν με τον πιο έγκυρο τρόπο ότι το Ηρώον, παρά τη μη επέκτασή του, την οποία σχεδίαζε ο Κυριακός, είχε μετατραπεί σε Μουσείο ενθυμημάτων των κρητικών επαναστάσεων. Το πρώτο Ιστορικό-Εθνολογικό Μουσείο της πόλης του Ηρακλείου.

Σημείο καμπής στη λειτουργία του Ηρώου αποτέλεσε η κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς, το Μάιο του 1941. Τις μέρες της αναρχίας που προηγήθηκε της κατάληψης της Κρήτης, η πόλη του Ηρακλείου, λεηλατήθηκε από συμμορίες ντόπιων πλιατσικολόγων. Θύμα της σκοτεινής αυτής σελίδας της ιστορίας της πόλης έπεσε, σύμφωνα με μαρτυρίες και το Ηρώο, μαζί με τα κειμήλια που φιλοξενούσε. Κανένας, εξάλλου, δε θυμάται το Ηρώο να λειτουργήσει ξανά μετά την Κατοχή. Ακόμα και ο πενιχρός εορτασμός της πόλης του Ηρακλείου στην επέτειο της 25ης Μαρτίου του 1942, που ήταν ο πρώτος εορτασμός της επετείου μετά την εισβολή των Ναζί, δεν περιλάμβανε κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο, παρά μονάχα στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη..."

"Και η συνολική εικόνα του Ηρώου των Κρητών Αγωνιστών δεν τιμά την πόλη του Ηρακλείου και τους ανθρώπους της. Εγκατάλειψη και βεβήλωση είναι οι λέξεις που μπορούν να περιγράψουν τη σημερινή κατάσταση του μνημείου, το οποίο εγκλωβίζεται ανάμεσα σε μεταγενέστερα προσκτίσματα, όπως οι τουαλέτες (!) και τα πρόχειρα υπόστεγα. Τα ιερά κέρατα που επέστεφαν το θριγκό του μνημείου έχουν εξαφανιστεί, ενώ οι γυάλινοι φεγγίτες έχουν αντικατασταθεί με σιδερένια πλέγματα και λαμαρίνες. Οι σοβάδες αποκολλούνται και η τοιχοποιία ρηγματώνεται με γοργούς ρυθμούς από την οργιώδη βλάστηση που αναπτύσσεται πάνω στα αρχιτεκτονικά μέρη του Ηρώου. Άγνωστα χέρια έχουν επιχρωματίσει τους ερυθρούς κίονες και την ζωηρή μετώπη του θριγκού, αντικαθιστώντας τη μινωική πολυχρωμία με την ψυχρή λευκότητα του ασβέστη. Πανύψηλα, πυκνά δέντρα έχουν αφεθεί, λες επίτηδες, απεριποίητα, για να κρύψουν την πρόσοψη του Ηρώου, δημιουργώντας ένα μνημείο-φάντασμα, άγνωστο, δυστυχώς, στους περισσότερους κάτοικους της πόλης. Και η σημαντική ιστορία του Ηρώου, που ταυτίζεται, αναπόφευκτα, με τη σύγχρονη ιστορία της πόλης, άγνωστη στους περισσότερους, λησμονείται, καθώς “μισεύουν” ένας-ένας οι άνθρωποι εκείνοι που έζησαν τη δόξα του και είναι σε θέση να μας διδάξουν τη σημασία του..."