Αζιζ Νεσίν...

Πριν μέρες διάβασα στο san simera.gr για τον Αζίζ Νεσίν. Θυμήθηκα ότι έχω βιβλία του από την εποχή εκείνη που η νεολαία διάβαζε αντί να στριμώχνεται σε σκυλάδικα και "έντεχνα" μπαρακια, τα κορίτσια ερωτεύονταν χωρίς να χρειάζεται να μακιγιάρονται 40 ώρες, η κάθε μέρα ξημέρωνε με ελπίδες και όνειρα. Δεν υπήρχαν κινητά, ούτε έγχρωμη τηλεόραση, ούτε ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Μόνο τα ταβερνάκια, τα ΕΒΓΑ και τα ψιλικατζίδικα της γειτονιάς για τηλέφωνα και μικροπραγματα. Η Βουκουρεστίου ήταν πολυτελεια γιορτινη και οι βραδυές περνουσαν με αφισοκολήσεις και κρασακι στα Εξάρχεια.
Βρήκα λοιπόν το βιβλίο του Αζιζ Νεσίν, "Ο Καφές και η Δημοκρατία", εκδόσεις ΘΕΜΕΛΙΟ, 1975. Η πρώτη έκδοση στα ελληνικά του έργου του μεγάλου δημοκράτη Τούρκου συγγραφέα.



Αντιγράφω την εισαγωγή, σε μια μικρή προσπάθεια να τιμήσω την ουτοπία της δημοκρατίας, την ανθρωπιά μας όταν αποφασίσουμε ότι έχουμε ξεπεράσει τις ανόητες, μάταιες και άχρηστες ματαιοδοξίες μας, τους αγώνες εκείνων που έζησαν με το όνειρο μιας πανέμορφης ανατολής, τη φιλία και την αγάπη που δεν γνωρίζει σύνορα...

Ο ΑΖΙΖ ΝΕΣΙΝ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ

"Αγαπητοί Έλληνες Αναγνώστες μου,

Θέλησα να γράψω ένα πρόλογο στο βιβλίο μου που για πρώτη φορά κυκλοφορεί στα Ελληνικά. Αυτό το ζήτησα για δυο λόγους: Επιθυμώ τα διηγήματά μου, που ένα μέρος απ' αυτά μεταφράστηκε στα Ελληνικά, να συντείνουν στο να ζήσουν συμφιλιωμένοι οι δυο λαοί μας. Και αντί να αναζητάμε φιλίες σε μακρινότερους και άγνωστους σ' εμάς λαούς, είναι προτιμότερο να προηγηθούμε εμείς οι κοντινοί γείτονες σε μιαν ειρηνική και με πνεύμα αδελφικής συνύπαρξης ζωή.
Προσέξτε ιδιαίτερα αυτό το σημείο: Τα αίτια της εχθρότητας ανάμεσα στους Έλληνες και τους Τούρκους, δεν προήλθαν από μας, από τους λαούς μας. Οδηγηθήκαμε σ' αυτούς τους πολέμους κάτω από την πίεση ξένων και έξω από τα συμφέροντα των δυο λαών, επιρροών. Ξέρουμε ότι τα σημερινά βιβλία της ιστορίας κρύβουν την αλήθεια. Όμως η ιστορική αλήθεια δεν μπορεί να μένει για πάντα κλειδομανταλωμένη.
Σήμερα είμαι πενήντα χρονών. Υπάρχει λόγος που αναφέρω την ηλικία μου. Τα παιδικά μου χρόνια πέρασαν στις πιο στενόχωρες περιόδους των Ελληνοτουρκικών συγκρούσεων. Τότε που ήμουνα εφτά - οχτώ χρονών παιδί, ήταν ντροπή μας να φοράμε ένα πουκάμισο ή μια φανέλλα με το γαλάζιο - άσπρο χρώμα της ελληνικής σημαίας. Ξέρω πολύ καλά ότι την εποχή εκείνη καιτα Ελληνόπουλα της ηλικίας μου, των εφτά - οχτώ χρονών, τα έπιανε η ίδια αλλεργία στο να φορέσουν κάτι με το κόκκινο και άσπρο χρώμα της τούρκικης σημαίας.
Γιατί τα παιδικά μας χρόνια πέρασαν μ' αυτή την έχθρητα στο γαλάζιο - άσπρο και στο κόκκινο - άσπρο; Αν βαθύνουμε τη σκέψη μας πάνω σ' αυτά τα ερωτήματα, μπορούμε να βρούμε τα αίτια των συγκρούσεων που τόσο ύπουλα μας επέβαλαν από το εξωτερικό, άνθρωποι ξένοι σε μας.
Ομολογώ ότι σήμερα ντρέπομαι για την έχθρητα των παιδικών μου χρόνων προς τα χρώματα της Ελληνικής σημαίας. Ξέρω όμως ότι σήμερα πολλοί Έλληνες διανοούμενοι ντρέπονται κι αυτοί για παρόμοια αισθήματα της παιδικής τους ηλικίας προς τα χρώματα της σημαίας μας. Αυτή η αμοιβαία γνώση των πραγματων πρέπει να μας αφυπνίσει, να μας κάνει να καταλάβουμε ότι δεν γεννήθηκε καμιά εχθρότητα ανάμεσα στους λαούς μας από δική τους πρωτοβουλία.
Όταν ήμουνα παιδί καθόμασταν στη Χάλκη. Εκεί υπήρχαν και πυκνοκατοικημένοι μαχαλάδες Ρωμιών. Εμείς τα Τουρκάκια, ακόμα απ' εκείνη την ηλικία, οπλιζόμασταν με ραβδιά, λοστούς και πέτρες, κάναμε επιδρομή στους ελληνικούς μαχαλάδες και χτυπούσαμε τα ρωμιόπουλα. Νομίζω πως και τα Ελληνόπουλα έπαιζαν το ίδιο πολεμικό παιχνίδι.
Ύστερα απ' αυτό το εφιαλτικό παιδικό παιχνίδι πέρασαν πάνω από σαράντα χρόνια. Πριν από ένα μήνα, ήρθαν σπίτι μούσκεμα στον ιδρώτα τα δυο μου αγόρια, το ένα οχτώ και το άλλο εννιά χρονών. Τους ρώτησα την αιτία. "Τσακωθήκαμε με τα Ρωμιόπουλα", μου είπαν.
θυμήθηκα την παιδική μου ηλικία, των εφτά και των οχτώ χρονών και κύλησαν δάκρυα απ' τα μάτια μου. Την αφυπνισμένη έχθρητα των παιδικών μας χρόνων, παρ' όλο ότι πέρασαν σαράντα χρόνια από τότε, δεν μπορέσαμε να τη σβήσουμε απο τα παιδιά μας.
Τα ιστορικά γεγονότα μπορούν να κάμουν τους σημερινούς ανθρωπους και φίλους και εχθρούς. Εμείς όμως πρέπει σήμερα να ξεχωρίσουμε από την ιστορία τα γεγονότα που θα οδηγήσουν τους λαούς μας στη φιλια. 'Εχει ειπωθεί πολλές φορές πως είναι ανάγκη οι δυο λαοί των γειτονικών χωρών να ζήσουν ειρηνικά και αδερφικα. Εγώ όμως δε στηρίζω τις ελπίδες μου στους πολιτικούς. Αυτοί που θα δυναμώσουν τους δεσμούς φιλίας ανάμεσα στους λαούς μας είναι πρώτ' απ' όλα οι συγγραφείς και οι καλλιτέχνες.
Γίνονται εχθροί οι άνθρωποι, όταν δεν γνωρίζονται μεταξύ τους. Και για να γίνουν φίλοι πρέπει να αλληλογνωριστούν. Δεν είναι οι λόγοι των πολιτικών που θα συντελέσουν στη γνωριμία των λαών μας, αλλά τα έργα των πνευματικών ανθρώπων.
Τρέφω μεγάλη εκτίμηση στον ελληνικό λαό, για τα ηρωικά κατορθώματά του στη διάρκεια του Δευτερου Παγκόσμιου Πόλεμου, και στα μετέπειτα χρόνια. Στη διάρκεια του Δευτερου Παγκόσμιου Πόλεμου ήμουνα αξιωματικός. Μια μέρα μας ήρθε εμπιστευτική εγκυκλιος από το Γενικό Επιτελείο μας. Έλεγε αυτή η εγκύκλιος ότι ένα από τα μεγάλα έθνη, ενώ είχε υποσχεθεί στην Ελλάδα άφθονο πολεμικό υλικό από τανκς και αεροπλάνα, αθέτησε την υπόσχεσή του και άφησε τον ελληνικό στρατό με παλιό και ανεπαρκή οπλισμό, εκτεθειμένο στη φασιστική επιδρομή.
Την ίδια εποχή, η μεγάλη αυτή Δύναμις, προσπαθούσε να βρει τρόπους, για να εμπλακεί και η Τουρκία στον πόλεμο.
Δεν ξεχνάμε την ανδρεία του Ελληνικού Στρατού που αντιμετώπισε με λίγες δυνάμεις και ανεπαρκή οπλισμό τους φασίστες και τους ναζί.
Μια άλλη εμπιστευτική εγκύκλιος του Γενικού Επιτελείου μας έλεγε τα εξής: Δυο εχθρικά αεροπορικά σμήνη βομβαρδίζουν τις ελληνικές θέσεις. Η ελληνική αεροπορία ανεπαρκής. Ένας Έλληνας πιλότος πηδάει στο παλιού τύπου αεροπλάνο του, απογειωνεται και βρίσκεται αντιμέτωπος του εχθρικού σμήνους. Τα δυο εχθρικά σμήνη ορμούν πάνω στο παλιού τύπου και με μικρή ταχύτητα ελληνικό αεροπλάνο και το κάνουν κόσκινο από τις σφαίρες. Ο τραυματισμένος πιλότος οδηγάει αμέσως το αεροπλάνο του πάνω στο εχθρικό σμήνος, και αφού έριξε με μιας τρια εχθρικά αεροπλάνα, πέφτει και ο ίδιος τσακισμένος στη γη. Αυτό είναι ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εποχή της τεχνικής. Ο τούρκικος λαός εδωσε πολλά τέτοια παραδείγματα στον απελευθερωτικό του πόλεμο.
Ο ελληνικός λαός έχυσε ηρωικά το αίμα του στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετέπειτα, για την υπεράσπιση του τόπου του και τη διαφύλαξη της εθνικής ανεξαρτησίας του, γράφοντας σελίδες δόξας. Αυτόν τον ηρωισμό τον καταλαβαίνουν οι Τούρκοι καλύτερα από κάθε άλλο λαό σ' όλη την υφήλιο, που πρώτοι αγωνίστηκαν ενάντια στον ιμπεριαλισμό, στην περίοδο του απελευθερωτικού τους πολέμου.
Οι πολιτικές καταστάσεις αλλάζουν συχνά, οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται, οι λαοί όμως μένουν παντοτινοί και αθάνατοι. Και η ιστορία δουλευει για την ευτυχία των σημερινών ανθρώπων.
Τα διηγήματά μου αυτά που γράφτηκαν για να γελάσουν οι αναγνώστες μου, και γελώντας να σκεφτούν βαθύτερα, μπορεί να εδραιώσουν δεσμούς φιλίας ανάμεσα στον τούρκικο και τον ελληνικό λαό. Κι αν αυτό μπορεί να βοηθήσει στην αλληλογνωριμία των λαών μας, θα'ναι για μένα, αληθινά, μια μεγάλη ευτυχία.
Επιθυμώ, το βιβλίο μου αυτό, που πρώτη φορά τυπώνεται στα ελληνικά, να μοιάσει σαν ενα κλαδί δάφνη, που κάθε του φύλλο θα' ναι γελαστό, και που θ' απλώνεται από τη Μικρασία ως την Ελλάδα. Πιστεύω ότι η σκέψη μου θα βρει απόκριση στην πλειοψηφία των προοδευτικών διανοούμενων Ελλήνων.
Ο τούρκικος λαός χαιρετάει τον ελληνικό λαό, τους πρωτοπόρους διανοούμενους της Ελλάδας!

ΑΖΙΖ ΝΕΣΙΝ"